Andersenden Masallar: Windows Phone

Bir gün kara bir akrep yolculuğa çıkmıştı. Bir dereye rastladı; Uzun, geniş bir dere. Derken derede yüzen birkaç kurbağa gördü. Seslendi:

- Arkadaşlar! Bakar mısınız lütfen?

Kurbağalar onu görünce suya daldılar hemen.

- Korkmayın, hiç bir zarar vermem hiçbirinize, ne olur, bir dinleyin, diyeceğim var size!

O böyle yalvarınca içlerinden genç biri kafasını çıkardı, gözleri iri iri:

- Akrep kardeş buyurun, diyeceğiniz nedir?
- Ne olursun kurbağa, çok zor bir durumdayım, beni sırtına al da karşıya geçiriver.
- Ama Sayın Akrep, çok korkarız biz sizden; Çıkıverirse sonra bir kaza iğnenizden?
- Hiç olur mu a canım, ben öyle beter miyim? Bana yardım edene kötülük eder miyim? Hem sonra öyle bir şey yapacak olsam bile, gitmez miyim seninle ben de suyun dibine!

Böyle tatlı sözlerle kurbağayı kandırdı, güvende olduğuna iyice inandırdı. Yüze yüze gelince suyun derin yerine kurbağanın ensesi takıldı gözlerine: Öyle parlak ve semiz, öyle iştah açıcı. Böyle av bulunur mu, bu kadar kışkırtıcı?

Sonunda duramadı, yaptı yapacağını; İğnesiyle felç etti kurbağanın kolunu bacağını.

- Ne yaptın akrep kardeş? Hem kalleş hem döneksin, ama sen de benimle birlikte öleceksin?
- Ne yapayım kurbağa kardeş, huyu bu olan hep aldatır; Hem sen işitmedin mi: Huy canın da altındadır!

Bugün itibari ile -zaten atıl duran- Windows Phone bölümlerini Enpedi'den kaldırıyorum. Nereden başlasam nasıl toparlasam bilemiyorum. Biraz da uzun olacak o yüzden birbirinden bağımsız paragraflar halinde anlatayım...

Linkini verdiğim tweetler/videolar kaldırılırsa diye linkleri vermenin yanında resimlerde ekliyorum.

Ne oldu?

Hikaye tekrar tekrar baştan yazılan eski hikaye ama son versiyonu şöyle başladı; Windows 10 yükseltmesinin Windows Phone 8 çalıştıran tüm Lumia cihazlar için geçerli olacağı Lumia'nın resmi Twitter hesabından şöyle duyuruldu; Resim

@_Y06_ There will be Windows 10 upgrades for all Lumia Windows Phone 8 devices :) And we will release new Windows 10 models in the future!

— Lumia (@Lumia) 11 Kasım 2014

Bu açıklamanın Lumia tarafından yapıldığı Microsoft'u bağlamayacağını düşünebilirsiniz. (Not: Microsoft, 2014 Nisan ayında Nokia'yı satın almıştı. Yani bu açıklama yapıldığında Nokia Microsoft'a aitti. Yine de öyle sayalım.) Ama bundan 2-3 ay sonra Microsoft'un neredeyse en önemli ismi olan Terry Myerson, Windows 10 Event'inde şöyle söylüyordu: Windows Phone 8.1 çalıştıran tüm cihazlar Windows 10 güncellemesini alacak! (Videoda 13:50 saniye) Link (Bu da Youtube'daki daha kısa versiyonu: (37. sn.) Link)

Bu arada Microsoft, "Windows 10'a güncellenecek" vaadiyle cihaz satmaya devam etti;

Windows Mağazası'nda resmi olarak satılan bu telefon
Windows 10 güncellemesi alacağı vaadiyle satıldı.

Windows 10'a yükseltme sözü verilen 5 milyondan fazla kişi Insider programı dâhilinde gönüllü olarak daha tamamlanmamış bir işletim sistemini test ettiler. Aylarca bu tamamlanmamış işletim sisteminin saçmalıklarına, olur olmaz hatalarına katlandılar. Microsoft bu insanları kobay gibi kullandı.

Ve 18 Mart'ta Windows 10 Mobile kullanıcılara sunuldu. Ama o da ne? Sadece belirli cihazlara: Lumia 1520, 930, 830, 735, 730, 640 XL, 640, 638/636/635 (1 GB RAM), 540, 535, 532, 435 ve 430.

İlk anda yükseltmenin dalgalar halinde sunulduğu ve diğer cihazlara daha sonra verileceği düşünüldü. Ama bu da uzun sürmedi:

@hpityu There are no plans for a second wave. ^JH

— Windows Insider (@windowsinsider) 17 Mart 2016

@maryjofoley There is no second "wave", but the Icon is still under consideration.

— Gabriel Aul (@GabeAul) 18 Mart 2016

Microsoft yine yapacağını yapmış tıpkı Windows Mobile 6 ve Windows Phone 7 cihaz sahiplerine yaptığı gibi bir anda dünyadaki Windows Phone kullanıcılarının yarısını (Kaynak) kullanıp bir köşeye atmıştı. Hatta resmi olarak vaatte bulunduğu müşterilerine bile "Ben vaadimi tutamadım isteyen getirsin telefonu geri alayım" demek yerine şark kurnazlığına başvurdu ve verdiği sözü hiç vermemiş gibi göstermeye çalıştı;

Üstteki resimle bu resim arasındaki farkı bulun :D

Resim: Reddit

Suç kimde?

Suç tabii ki Microsoft'a güvenip Windows Phone yüklü cihaz alanlarda. Karşındaki daha önce aynı şeyi defalarca yapmış. Buna rağmen sen gidip bu cihazları alıyorsan, bunlara gönüllü denek oluyorsan suç tabii ki sende!

Terry Myerson şunları da söyledi: "This is more than a one-time upgrade: once a Windows device is upgraded to Windows 10, we will continue to keep it current for the supported lifetime of the device – at no cost."

Bu tek seferlik bir güncellemeden öte bir şey; Bir Windows cihazı bir kere Windows 10'a yükseltildiğinde o cihazı kullanım ömrü süresinde güncel tutacağız. Hem de ücretsiz.

Yazdıklarım burada dursun:

1- 2 sene sonra 2600 TL verip 950XL alan kullanıcılar da şu açıklama ile karşılaşacaklar:

Zor bir karar verdik, ancak bu kararın Windows Phone'un geliştirilebilir bla bla bla...

Çünkü niye? Çünkü huyları böyle başka türlü davranmaları mümkün değil.

Microsoft neden sözünü tutmuyor?

Aklınıza "Kandırılan Windows Phone habitatının yarısının bu platformdan soğuyacağı başka platformlara (IOS-Android) yöneleceğini bile bile Microsoft bunu neden yapıyor?" sorusu gelebilir.
Öyle ya hem büyümek, piyasadan pay kapmak mücadelesi içinde olacaksın hem de kendi ayağına kurşun sıkacaksın. Dünyada herhangi birinin buna laf ebeliği yapmadan mantıklı bir cevap verebileceğine ben inanmıyorum.

2007 yılında Windows Mobile 6 ile pazarın %42'sine hakimken (Dikkatinizi çekerim o sene IOS'un ilk senesi ve Android diye bir şey daha ortada yok) Windows Phone 7'nin çıktığı sene (2010) pazar payının %1'e düşmesi başka nasıl açıklanabilir ki? (Kaynak)

Ardından atak üstüne atak yapmışsın rakiplerinle rahatlıkla baş edebilecek hatta çoğu yönden onlardan daha iyi bir işletim sistemini yazmışsın ama yıl olmuş 2015 pazar payın hala %1.7! (Kaynak)

Neden bu kadar önemli, Windows Phone 8.1 ile devam etsek olmuyor mu?

Hayır olmuyor! Windows Phone eko siteminde güncellemeler çok önemli. IOS veya Android gibi yürümüyor işler. Bir telefona güncelleme vermeyi kestiğinizde o telefonu gerçek anlamda çöpe atmak gerekiyor. Çünkü;

• Uygulamalar (Hatta Microsoft'un kendi uygulamaları bile) artık eski platformlar için güncelleme almayacak.
• Halen markette olmayan ya da beta durumunda olan pek çok uygulamanın resmi sürümleri  Windows 10 için geliyor ama Windows 10 Mobile'a geçemeyen kullanıcılar -tüm Windows telefon kullanıcılarının yarısı- bu uygulamaları kullanamayacak..
• Bazı hizmetler kullanılamaz hale gelecek. Nasıl mı? Örneğin Here Maps. 30 Haziran’da artık Windows 10'da kullanılamayacak. Windows 10 kullanıcıları bunun yerine Windows Maps'i kullanacaklar. Peki ya Microsoft’un kaderine terk ettiği cihazları kullananlar? Bunlar artık Here Maps ile ilgili güncelleme alamayacaklar. Haritalar ve uygulamalar artık güncellenmeyecek. (Oldukça ironik bir şekilde IOS ve Android kullanıcıları bu uygulamayı güncel olarak kullanmaya devam edecekler)

Zaten Windows Phone ya da Mobile (Her neyse*) en büyük problemlerinden biri de bu. Bir uygulama geliştirici bir uygulama yazdığında örneğin o uygulama Windows Phone 7.8 için yazıldıysa, Windows Phone 8 için tekrar, Windows Mobile için tekrar yazılması gerekiyor.

* Rakiplerin çıkmış adlarını koymuşlar: Android ve IOS. Sen durmadan isim değiştiriyorsun. Bu sadece Windows Phone'da değil diğer ürünlerinde de böyle. Aferin çok güzel bir hamle. Hatta başına Über/Süper koyup Über Süper Windows Mobile koyun belki pazar payınız daha da artar!

Hangi OS Microsoft'un: IOS'mu, Android'mi, Windows mu?

Öncelikle sorulması gereken bir soru var: Bir insan neden Windows telefon alır?

• Ücretsiz offline navigasyon ve harita hizmeti
• İyi kamera ve çok iyi Lumia kamera uygulamaları
• Kolayca ve basit bir şekilde Offline müzik dinleme
• İyi tasarıma sahip bir telefona ucuza sahip olma.
• Entegre Office programları, mail uygulamaları

İyi tamamda sen bu servislerin/özelliklerin tamamını ya kapatmışsın ya da rakip platforma ellerinle sunmuşsun?
Tüm platformlardaki tartışmasız en iyi müzik uygulaması MixRadio'yu satmışsın sonra alan da 3 günde kapatmış. Here'in başına benzer şeyler gelmiş. Nokia'nın kamera bölümünün içini boşaltmışsın. Lumia kamera uygulamalarını teker teker ya berbat etmişsin ya mağazadan kaldırmışsın. Lumia sahibi olmanın nadir ayrıcalıklarını birer birer bitirmişsin.

Hatta onu bırak IOS ve Android için Word, OneNote, Skype vs. gibi uygulamaları Windows Phone'daki aynı uygulamalara göre kat kat daha kullanışlı ve gösterişli yapmışsın.

İnanın şimdi buraya durumu tanımlayabilecek ama aynı zamanda argo olmayan kelime bulmak için çok uğraşıyorum. Nasıl bir firma bunu yapabilir ki? Bir firma kendi kullanıcısını daha ne kadar enayi yerine koyabilir daha ne kadar aşağılayabilir ki? Microsoft modern çağın Brutus'ü olmuştur!

Andersenden masallar devam ediyor: Surface Phone

Surface'i tasarlayan grubun başı olan Panos Panay, Microsoft'un tüm mühendislik işlerinin başına geçince "Surface Phone gelecek dertler bitecek" masalları yeni trend oldu. Burada anlaşılması gereken şey şu: Windows Phone girdiği bu komadan yeni cihazlar üreterek çıkamaz.

Senin yaptığın neyi Apple ya da Google yapamaz ki? İşlemcin aynı, ekranın aynı, plastik aynı, alüminyum aynı, kullandığın transistör aynı. Microsoft'un bu komadan tek çıkışı daha önce olmayan bir şeyi yapması gibi görünüyor. Tıpkı Apple'ın iPhone ile yaptığı gibi. Oyunu değiştirecek bir fikirle ortaya geldiğinizde o şey o kadar iyi oluyor ki değiştirilemiyor sadece geliştiriliyor;

İlk iPhone'dan iPhone 6'ya. Değişen sadece ayrıntılar

Peki ne yapılabilir?

Bunu bilsem zaten muhtemelen gelecek 10 yılda dünyanın en zengin ve popüler adamlarından biri olurdum. Zaten buraya kadar okuduysanız Microsoft'un bu tür bir fikri üretebilecek vizyondan yoksun olduğuna kanaat getirmişsinizdir. Açıkça görülüyor ki Microsoft'u 3-5 vizyonsuz ve kafası karışık adam yönetiyor.

Ama şunları söyleyebilirim: Şu anda Microsoft'un sahip olduğu tek avantaj Windows. (PC sürümü) Ve Microsoft için görünen tek ışık Win32 bileşenlerinin dâhil edildiği bir OS ve -mecburen- x86 işlemciye sahip bir telefon. Yani gerektiğinde mobil ara yüzle telefon gibi gerektiğinde masaüstü ara yüzle "gerçek" bilgisayar gibi kullanılabilen bir telefon.

Bunun önünde ise 2 engel var;

• Yazılımsal: Windows 10 Mobile ile olacak bir şey değil. Doğal olarak Windows 10 Mobile sadece telefon ve tabletlere göre kodlandığı için Win32 bileşenlerinin hiçbirine sahip değil. Dolayısıyla gizli bazı özellikleri aktifleştirip x86 uygulamaları çalıştırmak mümkün değil.
• Doanımsal: Win32 bileşenlerine sahip bir mobil OS yazılabilir ama burada Microsoft'un eli kolu bağlı;
  
  
• Bunu çalıştırabilecek işlemcileri şu anda sadece Intel üretiyor ve performansları böyle bir senaryo için acınacak durumda. Yani şu anda sahip olduğumuz teknoloji ile bu OS'yi akıcı bir şekilde çalıştıracak işlemciler üretmemiz mümkün değil. 10 yıldan önce de mümkün olacak gibi görünmüyor. 
• Hadi diyelim ki ürettik. Bu sefer batarya problemi doğacak. Win32 uygulamaları demek daha fazla güç tüketimi demek. Bu tablet değil ki 3-5 saat çalışınca bataryası bitsin ve bu problem olmasın. Sonuçta bu bir telefon ve çoğu insan için 24 saat açık olması gerekiyor. Bu sorun ise şimdiki bilgimizle kolay kolay aşılabilecek gibi görünmüyor. Doğa enerjinin hapsedilmesi konusunda bize hiç yardımcı olmuyor.
• Isınma konusuna ise girmiyorum. Üstteki sorunları çözen onu da çözer sanırım.

Açıkça görülüyor ki Microsoft'un (Mobil kanatta) kaderi başkalarının ellerinde. Gittikçe azalan masaüstü PC ve notebook satışlarının hem Intel'i hem Microsoft'u köşeye sıkıştırdığı düşünüldüğünde bu firmaların stratejik bir ortaklığa gitmesi ve dediğim yönde ilerlemesi oldukça olası. Uzun vadede bu artık bir hayat memat meselesi çünkü mobilde geri kalanın piyasadan her alanda silinmesi son derece olası görünüyor.

Peki Continuum?

Zırva! Win32 uygulamalarını çalıştıramayan bir OS'yi büyük ekrana bağlamak için yanında kablo, klavye ve fare taşıyacaksın! E onu yapana kadar ultrabook taşırım daha iyi değil mi?

Continuum oyuna etki edecek bir hamle olmaktan çok çok uzak. Sadece 3-5 "Geek"in kendini tatmin malzemesi olacaktır ve onlarda çok kısa sürede sıkılacaklardır.

Şimdi kullandığım bilgisayarı aldığımda da bunu vermişlerdi →
Asus'un reklamlarına baksan dizüstü bilgisayarın tanımı değişiyor sanırdınız. Üstelik bedava idi. Sonuç olarak ben ilk aldığımda denedim sonra rafa kaldırdım ve şimdi nerede olduğunu dahi bilmiyorum. Kötü mü; Değil, işe yarar mı; Evet, kullanışlı mı; Hayır!

Bundan sonra ne olacak?

Satya Nadella'nın söylediklerinin aksine benim anladığım kadarı ile Microsoft bundan sonra tıpkı Apple gibi sadece 2 adet amiral gemisi çıkarıp alt segment telefon işini diğer firmalara (ALCATEL, HP, Huawei, Trinity, Lenovo, Panasonic ve VAIO) havale etmeyi düşünüyor. Burada bu işbirliklerini ve telefonları tanıttılar zaten. Bu şekilde zamana oynayıp yukarıda anlattığım işlemcilerin geliştirilmesi üzerine yoğunlaşacaklar.

Ancak açıkçası bu çok fazla "eğer"ler içeren bir strateji. Ve hayata geçirilmesi için çok üst düzey kararlılık, yönetim becerisi ve bütçe gerekli. Peki Microsoft bunu yapabilir mi? Gelin bir geçmişe bakalım;

• Windows Mobile 6 ile Microsoft mobil sekmentte pazar lideri (2007)
• Aynı yıl Apple, iPhone ile pazara girer.
• 1 yıl sonra Google potansiyeli görür ve Apple'ı taklit ederek (Mee too) ama farklı strateji ile pazara girer.
• Apple ve Google uygulama geliştiricileri doğru hamlelerle kendi saflarına çekerler.
• Microsoft uyur.
• Bakar atı alan Üsküdar'ı geçiyor, "Bu iş Windows Mobile 6 ile olmayacak ama bakın Windows Phone ile şöyle süper olacak" deyip tüm kullanıcıları yüz üstü bırakıp Windows "Phone" 7'ye geçer. Kullanıcılarına zor bir karar aldıklarını ama Windows Mobile platformunun geleceği için bunun şart olduğu söylenir.
• 2010'da pazar payı %1'e düşer.
• Birileri "Yahu bu yine olmadı biraz daha kurcalayalım" der ve hikaye tekrarlanır: "Bu iş Windows Phone "7" ile olmayacak ama bakın "8" ile şöyle süper olacak" deyip tüm kullanıcılarını tekrar yüz üstü bırakıp Windows Phone 8'e geçer. Kullanıcılarına zor bir karar aldıklarını ama Windows Phone platformunun geleceği için bunun şart olduğu söylenir.
• Uygulama geliştiricileri iyice kaçar. Market boş kalır.
• Dünyada nerede ise hiçbir telefon operatörü Windows Phone cihaz satmaz ya da çeşit olsun diye 3-5 bulundurmaya başlar.
• "Yahu bu yine olmadı ne yapsak acaba?" derken biri çıkar (Steven Ballmer)  "Buldum, Nokia'yı satın alalım" der. 
• Sadece 2 senede Nokia markası yerle bir edilir. Nokia'yı Nokia, Lumia'yı Lumia yapan herşey çöpe atılır.
• Nokia satın almasından 7.9 Milyar Dolar zarar edilir. Kaynak. (Bu para ile Microsoft aç insanları doyursa telefon sektörüne yansıması daha fazla olurdu) Ve çoğunluğu telefon bölümünde çalışan 7800 kişi işten atılır.
• Amiral gemisi dedikleri telefonlar tüketiciye ulaştırılamaz almak isteyen alamaz. Ulaştırılsa da 3-5 zaman sonra yarı fiyatının altında satılmaya başlar böylece sevenlerine bir kazık daha atılır.
• Tamamlanmamış bir işletim sistemi ile yeni amiral gemileri piyasaya sürülür. (950 ve 950XL)

"Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz

Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde"

demiş Ziya Paşa. Şimdiye kadar batırmış olmaları bundan sonra kesin olarak batıracak olmaları anlamına gelmiyor doğal olarak ama bir fikir de veriyor. Microsoft tarafında kimse 2 sene sonra nerede olacaklarını göremiyor. Buna rağmen insanlara 2 600 TL verip şu telefonu alın dediğinizde komik olursunuz. Zaten oluyorsunuz da bu satış rakamlarından belli. Kimsenin maaşı sizler gibi yılda milyon Dolarlar değil. Bu telefonlara verilen paralar gerçekten de çalışılarak kazanılıyor.

Sonuç;

Microsoft bir yazılım firması donanım değil. Zaten yıllardır girdikleri her donanım işini batırarak bunu gösterdiler. Şu anda ellerinde olan tek şey ise kimsenin -başta uygulama geliştiriciler olmak üzere- güvenmediği mesai harcamak istemediği bir işletim sistemi. Microsoft'un önce müşterilerine şu soruların cevabını vermesi lazım:

• Kendi mobil işletim sistemlerine inanıyorlar mı? Bir geleceği olduğunu düşünüyorlar mı?
• Windows 10 Mobile'da olmazsa ve yine "Yahu bu da olmadı" dediklerinde Universal Windows Platform (UWP) ne olacak?
• 700-800 Dolara sattığınız telefonların 1 sene sonra eBay'de (Sıfırı) 200 Dolara satılmaya devam edecek mi?
• Bu gün sattığın amiral gemilerinin 2 sene sonra akıbeti ne olacak? Lumia 920, 925 ve 1020 gibi olmayacaklarını garanti edebiliyor musunuz?

Ve hepsinden de önemlisi;

Bunca tutulmayan sözden sonra bu sorulara verdiğiniz cevaplara insanları nasıl inandıracaksınız? Yalancı çobana kim inanır?

Son ekleme;

Bu yazıyı yazdıktan sonra yazdıklarımı defalarca okudum "Acaba çok mu ağır oldu, acaba haksızlık mı yaptım?" soruları içimden geçti. Sağolsun Microsoft son bir hamle yaparak bütün kararsızlığıma son verdi;

Türkiye'de son dönemde satılan bütün telefonlar şu özellikle satıldı. Altta bir örnek görüyorsunuz;

Bugün ise şu e-postayı aldım:

OneDrive'da yapılacak bazı değişiklikler hakkında size bilgi vermek istiyoruz. 29.06.2016 tarihinde, OneDrive ile gelen ücretsiz depolama alanı miktarı 15 GB'den 5 GB'ye iniyor. Ayrıca 15 GB'lık film rulosu bonusu da sona eriyor. Daha fazla bilgi için SSS bölümümüze göz atabilirsiniz.

Bir tutulmayan söz daha! Ne diyeyim takdiri sizlere bırakıyorum...